Als schuldhulpmaatje begeleid ik al enige tijd een jonge niet-Nederlandse vrouw met een dochtertje van vier jaar oud. De vrouw spreekt vloeiend haar moedertaal, een beetje Engels en geen Nederlands. Het enige dat je haar kan verwijten waardoor ze in de schulden is gekomen, is dat ze indertijd een verkeerde partnerkeuze heeft gemaakt en toen deze relatie werd verbroken, zij vast kwam te zitten in een huurwoning die voor haar inkomen veel te duur is. Haar inkomen zelf is echter niet echt slecht, zodat ze buiten alle ondersteunende regelingen valt. Na het betalen van de huur, houdt ze stelselmatig te weinig over om én de kosten van het levensonderhoud te dragen en haar vaste lasten te betalen.
Ze is dus terecht gekomen in het Nederlandse moeras van schulden. Want tja, als je schulden krijgt dan heb je ook al snel boetes te pakken doordat we nu eenmaal stug blijven volhouden dat het krijgen van schulden vooral je eigen schuld is of een kwestie van karakterloosheid. Omdat onze politieke voormannen en vrouwen al enkele decennia bezig zijn naar rechts op te schuiven, mijn eigen partij verloor al lang geleden haar ideologische verenkleed, is dit beeld van schuldenaren zelfs nog vaak wat scherper: het zijn fraudeurs die dus ook keihard moeten worden aangepakt. Gelukkig begint dit beeld wel wat te kantelen, maar de ingesleten beelden zijn hardnekkig. Dus het domweg niet kunnen betalen van een zorgverzekering, levert je een maandelijkse boete op. Hiermee los je niet je opgebouwde schuld af, nee, je komt onvermijdelijk nog verder in de problemen terecht. Als je de energierekening niet kan betalen dan moet je, hoe cynisch wil je het hebben, de kosten betalen van jouw afsluiten van energie. Mocht je na veel pijn en moeite weer wat ruimte hebben om de kachel weer te laten branden, dan mag je opnieuw betalen, maar nu voor het weer opnieuw aangesloten zijn op het netwerk. En zo kan ik nog wel even doorgaan met voorbeelden die mij vaak last doen hebben van plaatsvervangende schaamte, als bevoorrecht burger in één van de allerrijkste samenlevingen ter wereld.
We houden niet van arme mensen.
Hoe dan ook.
Met het stijgen van de energieprijzen, naast de stijging van alle andere prijzen, begon het in Den Haag langzaam door te dringen dat er misschien wel eens erg veel mensen deze winter in de kou terecht zouden kunnen komen. Naast een financiële tegemoetkoming, werd ook besloten dat mensen niet afgesloten mochten zijn van het energienetwerk. Ook niet als ze al afgesloten waren voordat de maatregelen van kracht werden.
Dat was een hoopvol bericht voor de jonge moeder. Immers, ze was inmiddels zowel van het electra als ook van het water afgesloten. Electra kreeg ze nog doordat een vriendelijke buurman haar, via een verlengsnoertje, electriciteit van hem liet aftappen. Anders had ze al maanden in het donker gezeten.
Gelukkig vond ik een kerkelijk noodfonds (er zijn kerken die het begrip charitas ook daadwerkelijk in praktijk brengen door armlastigen, ook als ze niet tot hun kerk behoren, financieel te ondersteunen) bereid om de achtergebleven kosten van het water te betalen, zodat ze weer de beschikking kreeg over water.
Doordat de afsluiting van energie niet langer mag, stuurde ik een mailbericht naar Innova-Energie met het verzoek deze jonge moeder en haar kind weer toegang te geven tot het energienetwerk. Ik stuurde het mailbericht zelf omdat de vrouw moeizaam kan communiceren in het Engels en zeker niet in het Nederlands.
Innova deed er precies een week over om met haar antwoord te komen:
"U bent niet bekend voor ons als contactpersoon voor de klant en u heeft ook geen machtiging verstuurd. Wij kunnen uw vraag niet beantwoorden."
Op de keeper beschouwd, heeft deze energieleverancier natuurlijk gelijk. Tegelijkertijd: ze weten dat het over een moeder met een klein kindje gaat en ze weten ook dat ze geen Nederlands spreekt. Ook weten ze heel goed dat ze uiteindelijk de aansluiting zullen moeten realiseren.
De rechtlijnigheid spat hier van af.
Opnieuw had ik last van plaatsvervangende schaamte.
