circle of life

leefomstandigheden in de veengebieden van Nederland

 

Hendrik Boender wordt in 1822 geboren in Heerenveen. Zijn moeder, Hendrikje, is dan 20 jaar oud, naaister van beroep en ongehuwd. Drie jaar later trouwt ze met Wiltje Nauta, maar Hendrik zal hij nooit als een zoon erkennen.

Hendrik blijft dus de naam van zijn moeder dragen.

Of deze, zeker voor die tijd, valse start veel invloed op de ontwikkeling van Hendrik heeft gehad, we zullen het nooit zeker weten. Wat we wel weten is dat Hendrik een onstuimig leven leidde. Zo werd hij verschillende keren voor de rechter gebracht: voor mishandeling, voor diefstal en voor een vergrijp dat we, dankzij het onleesbare schrift van de griffier, nooit meer zullen achterhalen. Het kostte hem wel enige dagen gevangenisstraf en een boete.

Hendrik trouwde verschillende keren. De eerste keer met Jeltje de Haan. Met haar krijgt hij 7 kinderen, waaronder mijn bedovergrootmoeder, Sjoukje Boender.

Jeltje is 54 als ze in februari 1877 komt te overlijden.

In augustus van datzelfde jaar trouwt Hendrik met Elisabeth Grendel. Hendrik is dan 55 en Elisabeth 38 jaar oud. Elisabeth is nooit getrouwd geweest. Dat heeft vast te maken met dat ook zij ooit, ze was toen 25 jaar oud, ongehuwd moeder werd. Haar zoontje overleed toen hij net een maand oud was. De schandvlek was echter niet meer weg te wassen. Totdat Hendrik dus in haar leven verscheen.

Het lijkt er wel op dat Hendrik in 1877, na het overlijden van zijn eerste vrouw en de moeder van zijn kinderen, een geheel nieuwe start heeft willen maken. Hij verkoopt zijn huis met erf in Friesland voor F 150,- aan Age Spinmuis en vertrekt naar Groningen. Daar verschijnt Elisabeth in zijn leven.

Of ze gelukkig waren, ik heb geen idee. Het was in ieder geval van korte duur: in 1880 wordt Elisabeth opgenomen in een krankzinnigengesticht in 's Hertogenbosch: Reinier van Arkel. Nog geen drie jaar later komt ze aldaar te overlijden. Ze is dan 43 jaar oud.

In 1886 probeert Hendrik het nog een keer: hij trouwt op 64-jarige leeftijd met Roelfke van Dijk. Zij is dan 36 jaar oud en, het zal toch geen toeval zijn, ook ongehuwd moeder. Hendrik erkent haar dochter als zijn kind.

De cirkel lijkt hierdoor rond voor Hendrik.

Twee jaar later komt ook hij te overlijden.