Ik herinner mij van mijn eerste les filosofie eerlijk gezegd alleen nog maar de manier waarop de leraar het vak introduceerde. Van alle wijsheden die hier ongetwijfeld op volgden, is mij niets meer bijgebleven.
De leraar, Frank Timmer, kwam de les binnen met een glas water die hij voor zich op zijn bureau zette. Hij keek de klas in en merkte op:
"Nu denken jullie, daar staat een glas met water."
Daar viel niet veel op af te dingen. We zwegen dus en wachtten op het vervolg.
"De enige reden dat we naar elkaar opmerken dat hier een glas met water staat, is omdat we dit met elkaar hebben afgesproken: "dit is een glas met water....""
Hierna stopt voor mij de herinnering.
Ik was toen een jaar of achttien. Het zei me nog niet zoveel. Het was, zover ik bij mezelf kan nagaan, wel de allereerste keer dat ik ermee werd geconfronteerd dat de werkelijkheid waar ik dagelijks in leef niet meer dan een construct is.
De wereld zit tussen mijn oren.
Daar wist Margriet Sitskoorn, hoogleraar klinische neuropsychologie, afgelopen week over mee te praten. Op een jaarvergadering van een club met belangrijke (voornamelijk) heren, althans dat vinden ze zelf, sprak zij de troepen toe. Een blonde dame in een strakrode jurk, die de zaal ook nog eens voortdurend op milde wijze op het verkeerde been zette, dat bleek wel een sleutel tot succes.
Ik was snel weer vertrokken. Dat soort werelden doen het maar slecht tussen mijn oren.
En ondertussen was het de hele week een stille week. Overal klonk het verhaal van die ene man die ooit voor zijn overtuiging bleef staan en dat met zijn dood moest bekopen. Helemaal geen nieuw verhaal en ook al niet uniek. Het is zo'n beetje het verhaal van iedere dag: steeds opnieuw moedige mensen die opstaan en hardop durven te zeggen dat het anders moet. Maar die daarvoor dan ook een prijs moeten betalen, niet zelden met hun dood.
Maar dan opnieuw weer moedige mensen die opstaan en hardop zeggen dat het anders moet.
Opnieuw en opnieuw.
Daar gaat Goede Vrijdag over: het zal nooit stoppen, steeds komen ze weer terug. De moedigen.
Mensen die het hebben begrepen: de enige reden dat wij het weigeren van vluchtelingen normaal vinden, is omdat we dat zo hebben afgesproken.
De enige reden dat wij een ander met gelijke munt terug betalen, is, omdat we dat zo hebben afgesproken.
Omdat het zo tussen onze oren zit.
Een les die Margriet Sitskoorn ons leerde: we lopen allemaal over geitenpaadjes.
Nou ja, bijna iedereen.
Maar zeker de heren in de zaal die door haar werden toegesproken: de succesvolle bestuurders.
Ook ik.
We zijn niet voor niks succesvol gebleken: we wisten de geitenpaadjes van onze maatschappelijke constructen het makkelijkst te bewandelen.
Voor ons bleek dat glas water op tafel dan ook alleen maar een glas met water.
