Het is nu ruim 20 jaar geleden dat mijn zusje kwam te overlijden.
Kanker.
Of beter gezegd: een hersenbloeding, want door het gebruik van experimentele medicatie en de stamcellen uit het bloed van mijn broer, waren de kankercellen vrijwel verdwenen. Ze lag al sinds oudejaarsnacht van de eeuwwisseling in een medicamenteus coma en mijn ouders zaten hoopvol naast haar bed te wachten op haar ontwaken. Hoopvol, omdat de bloedwaarden en andere onderzoeken uitwezen dat de medicatie zowaar haar wonderlijke werking deed: de kanker werd door haar lijf verdreven.
En toen kwam dus die rampzalige dag in januari een hersenbloeding. Het was hopeloos en binnen een paar uur verdween mijn zusje naar de eeuwigheid. Mijn ouders radeloos en verbijsterd achterlatend.
In het academisch ziekenhuis in Basel, Zwitserland. Want in die stad had ze als musicus een warm thuis gevonden tussen vele zielsgenoten: zangers, fluitisten, kunstenaars en andere jongeren die letterlijk iets van het en hun leven maakten.
Ze was nog net geen 34 jaar oud.
Het is een wonderlijk verhaal, dat van mij en mijn zusje. Ze was vier jaar jonger en dat is voor kinderen een eeuwigheid. Ik had mijn eigen vrienden en mijn eigen leven. Uit mijn jongere jeugd heb ik weinig herinneringen aan mijn zus. Ze was er, maar op de achtergrond. Pas toen ze het huis verliet, ze ging studeren aan het conservatorium en wonen in Den Haag, drong ze zich geleidelijk aan steeds meer naar voren.
We verschilden in vele opzichten. Ik, belezen, rationeel en met weinig grijstinten in mijn denken; Mignon, belezen, intuïtief en met een diepgang in haar denken die mij soms deed duizelen. Ik maakte al jong carrière en liet mijn drang naar poëzie en een leven als dichter, los (en zat op mijn 32e in de directie van een groot ziekenhuis); Mignon koos radicaal en zonder enige concessie te doen voor de muziek en leed een leven van schnabbelen om aan geld te komen en om muziek te kunnen maken.
We hadden ook overeenkomsten, zoals de drang om te schrijven om onze ervaringen te kunnen verwerken. Mignon schreef dagboeken, maar die discipline heb ik nooit op kunnen brengen. De harde schijven van mijn computers staan vol met gedichten, sprookjes, aantekeningen, verhalen en losse flodders; later begon ik het schrijven van blogs.
Mignon had vele vrienden en vriendinnen en één van hen kreeg na haar overlijden, de dagboeken thuis. Ik ben hier niet helemaal zeker van, maar het staat mij bij dat Mignon dit zo wenste. Ik heb het mijn vader nog nagevraagd, maar ook hij kon het zich niet goed meer herinneren.
De kwestie is actueel omdat ik deze week, via mijn schoonzus, een bericht kreeg doorgestuurd dat diezelfde vriendin, na lang wikken en wegen, blijkbaar had besloten om de dagboeken van mijn zusje te verscheuren.
Omdat het persoonlijke aantekeningen betrof en daar zou niemand iets mee te maken hebben.
Ik moest denken aan de dagboeken van Anne Frank, Etty Hillesum, Franz Kafka en nog zo een paar die nooit hadden bedacht dat een wereldwijd publiek kennis zou nemen van hun meest intieme gedachten, maar die de wereld hebben verrijkt met inzichten die anders voor altijd verloren zouden zijn gegaan.
Ik moest denken aan de vele gesprekken die ik met mijn zusje voerde via de telefoon, waarin zij mij vaak met haar intuïtieve opmerkzaamheid een weg toonde die ik uit het oog was verloren. Zo vroeg ze mij eens, toen ik wat gefrustreerd over van alles en nog wat, of ik de weg "binnendoor" nog wel eens bewandelde. Of ik nog wel eens via gebed in contact kwam met mijn diepste zelf. Of ik nog wel eens in al mijn kwetsbaarheid durfde om iets te vragen...
Ik moest denken aan de spaarzame artikelen die van haar bewaard zijn gebleven. Zo is er het artikel waarin ze schrijft over ongelovige Thomas, naar aanleiding van een schilderij dat ze in een museum in Basel had ontdekt en waar ze mij mee naar toe nam omdat het zo'n indruk op haar maakte. Inmiddels lees ik "Raak de wonden aan" van Tomas Halik, een Tsjechische priester en theoloog en hier lees ik precies de gedachtendiepgang die ik indertijd ook bij Mignon beluisterde wanneer zij sprak over Thomas.
En nog steeds is ze voor mij onbereikbaar. Als ik haar muziek beluister, ze koos ook hier radicaal voor modern klassiek met nieuwe toonintervallen en het experiment met geluid, ben ik haar weer kwijt. En toch moet er een lijn zijn die haar verbindt met deze, voor mij, onbegrijpelijke wereld.
Maar enfin.
De laatste mogelijkheid om hierover met haar in contact te treden, is verloren. De mogelijkheid om nog eens te kunnen genieten van haar diepgang en, ongetwijfeld ook haar nukken en bokkenpruiken, is verdwenen.
De aanvankelijke boosheid is weggeëbd: dat was vooral onmacht omdat er geen enkele mogelijkheid is geweest om hierover van gedachten te wisselen. Het is gebeurd. Heb ik er begrip voor? Geen enkele. Het is alleen maar verder verlies.
Zonde.
