Ik keek de verpleeghuisarts verbaasd aan.
Hij had mij net verteld dat hij geen voorstander is van 1-persoonskamers voor dementerende bewoners.
Dit was, ook toen al, we hebben het over vijf jaar geleden, een politiek weinig passende opmerking. Aan alle kanten werd er aangedrongen op het afschaffen van meerpersoonskamers in verpleeghuizen. Ieder bewoner had recht op privacy. Dus werd er zwaar ingezet, door de politiek en hierdoor de zorgkantoren, op bouw- en renovatieplannen waar iedere bewoner een eigen kamer kreeg. Naast natuurlijk het afbreken van grootschalige verpleeghuizen en het vervangen door kleinschalige voorzieningen.
Ook in deze instelling hadden we, op papier, het verpleeghuis al volledig vervangen door nieuwbouw met minder capaciteit (een halvering) en een heel aantal kleinschalige woonvoorzieningen, verspreid door de stad. Het zorgkantoor noemde ons voortdurend als lichtend voorbeeld in onze visie en concretisering hiervan.
De verpleeghuisarts, één die ik hoog achtte wat betreft zijn deskundigheid, maar ook zijn warme belangstelling voor de aan zijn zorg toevertrouwde bewoners, keek me schalks aan.
Hij had met name problemen met de nieuwe dogma's. Politiek heeft nu eenmaal de neiging de complexe werkelijkheid terug te brengen tot simpele oplossingen. Gebrek aan privacy? Iedereen een éénpersoonskamer. Gebrek aan huiselijkheid? Iedereen in een huis gebasseerd op kleinschalig wonen. De wereld ziet er zo tenminste overzichtelijk uit en je weet weer wie de boosdoeners zijn: de genuanceerde denkers.
Hij was zo'n genuanceerd denker. Dat was ook logisch: hij trok dag (en vaak ook nacht) op met de mensen om wie het allemaal gaat: de verpleeghuisbewoners.
Kijk, zo legde hij uit, een voorbeeld. Een dementerende heeft vaak last van desoriëntatie. De dag wordt nacht en de nacht wordt dag. Dat leeft niet lekker. Als een dementerende bewoner 's nachts wakker wordt op een meerpersoonszaal, dan kijkt hij op, constateert dat iedereen om hem heen slaapt en draait zich nog maar weer eens om. Wordt hij echter wakker op een éénpersoonskamer, dan heeft hij die prikkel niet. Hij staat op, kleedt zich aan en gaat aan het zwerven.
Zo simpel kan het werken.
Ik moest hier aan denken toen ik afgelopen week over een onderzoek las door de universiteit van Maastricht. Zij hadden onderzoek gedaan naar het welbevinden van pg-bewoners van kleinschalige voorzieningen met allemaal een eigen kamer. Hieruit bleek dat deze bewoners zich niet persé beter voelen dan bewoners van een grootschalig complex met meerpersoonskamers.
Sterker, ze zijn juist vaak angstiger.
Dat heeft vast met hun desoriëntatie te maken.
We kunnen het vraagstuk dus niet simpel oplossen. We moeten er genuanceerd naar kijken.
Vertel dat maar eens aan onze politici.
Er is nog een reden dat we kritisch moeten zijn.
De vergrijzing neemt hand over hand toe. De capaciteit van plaatsen in verpleeghuizen zit al jaren op hetzelfde niveau. Het aantal dementerenden neemt toe en ze zullen, noodgedwongen, steeds vaker en langer thuis moeten blijven. Met alle gevolgen van dien.
Al het geld voor bouw gaat namelijk zitten in de afbraak van de klassieke verpleeghuizen en het bouwen van nieuwe, kleinschalige complexen.
En het geld kan maar één keer worden uitgegeven.
Ik hou geen pleidooi voor het in stand houden van hoe het is.
Natuurlijk niet.
Ik pleit voor genuanceerde oplossingen. Visie op basis van feiten. Geen dogma's.
Want anders blijven we het paard achter de wagen spannen.
