Niet Pluis

De alzheimervereniging noemt het een "niet-pluis" gevoel. Die term is een echte voltreffer. Het begint namelijk sluipend.

Druppelsgewijs.

Een kleine verspreking.

Kan gebeuren.

Eén van de kinderen verwarren met een broer.

Kan de besten overkomen.

Het leidt soms tot een even bevreemd optrekken van de wenkbrauwen. Maar het is ook zomaar weer voorbij en daardoor snel weer vergeten. Pas als de verwarring ook bij die ander, in dit geval mijn moeder, toeslaat, is het eigenlijk al te laat.

En dan blijft die knagende puzzel: wanneer hadden we het kunnen zien? Wat heeft ze er zelf van opgemerkt? Is ze ongerust geweest? Bang? Of heeft deze sluipmoordenaar ook een milde kant en slaat hij zo toe dat je het zelf nauwelijks in de gaten hebt?

Mijn moeder heeft in ieder geval nooit laten blijken dat ze in de gaten had dat haar lijf, haar hersenen haar in de steek lieten.

Zeker, ze was tijden lang boos en opstandig. Maar dan hadden steeds anderen het gedaan. Voor haar leek het of de wereld gek werd.

Soms, heel soms, leek ze angstig en ook wel erg verdrietig. Maar toen kon ze het al nauwelijks meer verwoorden.

Mijn moeder lijdt aan semantische dementie.

Alle begrip voor taal, voor woorden is, in haar situatie, in hoog tempo aan haar ontsnapt. Haar zinnen werden onbegrijpelijk, zoals wij, voor haar, steeds meer moeten zijn gaan raaskallen.Ons rest nog een blik, een aai of een liefkozing. Taal kan ons niet meer verbinden. Het is haar ontglipt en toen we dit doorhadden was haar wereld al totaal veranderd.

Afgelopen week reed ik 's ochtends vroeg naar mijn werk. Ik dacht na over een televisieprogramma dat ik de avond ervoor had bekeken. In mijn hoofd vormt zich taal en opeens stokte dit proces. Ik probeerde me een woord te herinneren.

Het lukte me niet.

Een doodgewoon woord. Ik kon synoniemen bedenken of woorden die ongeveer eenzelfde strekking hebben. Ik wist heel zeker dat het met "af..." begon en ook daar kon ik allerlei varianten op bedenken. Ik kon het omschrijven.....

maar dat specifieke woord...

Ik pijnigde mijn hersens, maar het lukte me niet. Ik begon de zin hardop uit te spreken en hoopte dat het woord als vanzelf over mijn lippen zou rollen. Het gebeurde niet.

Toen ik een half uur later mijn werk binnenwandelde, was het woord nog steeds voor mij verborgen. Het leek wel of er een gordijn voor hing en ik hoefde het alleen maar open te trekken.

Door mijn werkzaamheden, verdween de zoektocht naar de achtergrond. De oplopende benauwdheid zakte langzaam weg.

Die middag reed ik naar huis en spontaan schoot het in mijn gedachten:

"Aflevering"...

Sinds die dag ontkom ik er niet aan. Iedere dag denk ik even heel nadrukkelijk:

"Aflevering."

En steeds haal ik even opgelucht adem.