Het verpleeghuis was ergens halverwege de jaren tachtig nieuw gebouwd. Het was toen een dermate revolutionair ontwerp, dat mensen uit heel Nederland en zelfs Europa langs waren geweest om het te bekijken.
Het stond vlak bij het ziekenhuis, dat was een kwestie van de straat oversteken.
Het verpleeghuis zelf bestond feitelijk uit drie gebouwen, die, min of meer, in een driehoek waren neergezet. De entree was in de punt en van daaruit liepen twee glazen gangen naar, respectievelijk het A- en B-gebouw.
In het A-gebouw waren de afdelingen voor dementerende bewoners ondergebracht; in het B-gebouw de afdelingen voor bewoners met een somatische stoornis. Het C-gebouw, de entree, bevatte kantoren, facilitaire ruimtes (waaronder een keuken), een grote recreatie-/toneelzaal, een stiltecentrum en praktijklokalen. Ook was er een zeer ruim opgezette faciliteit voor fysiotherapie: grote oefenzaal, behandelkamers en zelfs een zwembad; ruimtes voor logopedie en ergotherapie. De activiteitenbegeleiding en de afdeling dagbehandeling waren in de paviljoens met verpleegafdelingen ondergebracht.
Het gebouw had één en soms twee verdiepingen. Het was groot. Er konden ruim 300 bewoners worden geplaatst op 10 afdelingen. Iedere afdeling huisvestte dus 30 bewoners. Zij verbleven veelal op 4-persoons zalen. De privacy bestond uit een gordijn rond het bed, een nachtkastje en een linnenkast.
Door de grootte waren er lange looplijnen: de afdelingen bestonden uit doodlopende gangen en ook de verbindingen tussen de verschillende onderdelen van het gebouw, betekenden een flinke wandeling.
Waarom was het ontwerp toen, ongeveer 25 jaar geleden, zo revolutionair? Wat is er verandert, dat het gebouw nu al, sinds enkele maanden, is gesloopt?
Het verpleeghuis was nooit bedoeld als permanent verblijf. Een oudere kon hier na een ziekenhuisopname terecht en revalideren. Daarna ging je in principe weer naar huis.
Het hele leefritme in het verpleeghuis werd tot ver in de jaren negentig (en mogelijk hier en daar nog steeds) gedomineerd door een typisch ziekenhuisregime. Ga maar na: dagelijks werd door de afdelingsarts visite gelopen. In witte jas. Gevolgd door het afdelingshoofd (in witte jurk) en een enkele co-assistent. Bewoners werden dan geacht in bed te liggen. Tijdens de visite werden behandelafspraken gemaakt: een onderzoek in het ziekenhuis, een behandeling door de fysiotherapeut, een onderzoek door de psycholoog. Dit werd keurig in een behandelplan vastgelegd. Na de visite begonnen dan de afspraken: de bewoner moest naar de fysiotherapie, naar de psycholoog of maatschappelijk werk. Ze kregen activiteitenbegeleiding voor het handhaven van een dagritme. Er werd wat afgezeuld met onze ouderen, door de gangen van de verpleeghuizen. En bezoek? Dat mocht 's middags om 14.00 een paar uur langskomen en ook 's avonds gingen de deuren nog een uurtje open.
Omdat dit gebouw volledig was ingericht op revalidatie-activiteiten, was het één van de meest revolutionaire verpleeghuizen in ons land. Helaas, er valt weinig te revalideren zoals het was bedoeld: bewoners blijven meestal tot hun overlijden in het verpleeghuis. Het hele behandelgebeuren hierom heen krijgt dan ook de uitstraling van een spookachtig ritueel.
Héél geleidelijk drong het besef door dat de huidige bewoners van verpleeghuizen niet langer de doelgroep waren waarvoor de huizen waren gebouwd. Deze mensen zijn oud, vaak erg oud, ze dementeren of er zijn somatisch dermate beperkingen dat ze blijvend van zorg afhankelijk zijn. Maar ze wonen in de eerste plaats in een verpleeghuis. Medische zorg is hiervan een afgeleidde. En niet omgekeerd.
Dan opeens zijn de 4-persoonszalen en alle gebrek aan privacy, schrijnend. Die dokter in zijn witte jas en dagelijkse ronde langs de bedden, past niet in dit plaatje. Vaste bezoektijden horen in een ziekenhuis, niet in een woonomgeving. Personeel in wit uniform kan beter in hun eigen kleren komen. Verpleegkundigen en ziekenverzorgsters moeten eigenlijk het wonen ondersteunen. Waarom koken bewoners niet zelf hun dagelijkse potje? Waarom kunnen ze hun hondje niet meenemen? Waarom hangt er nergens een foto van de kleinkinderen aan de muur in de huiskamer?
Daarom is dit gebouw van net 25 jaar oud, nu al gesloopt.
Het hele concept was in feite al achterhaald op de dag dat het zo feestelijk werd geopend.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten